[:en]
Το δομικό συστατικό της σύγχρονης διαχείρισης των μεταναστευτικών ροών είναι η ποινικοποίηση της ελεύθερης ανθρώπινης μετακίνησης.Έτσι, κάποιοι άνθρωποι θεωρούνται λαθραίοι και κάποιοι νόμιμοι. Η νομιμότητα στο να υπάρχουν και να μετακινούνται στα ευρωπαϊκά γεωγραφικά πλαίσια έγκειται στην ταυτοποίηση των στοιχείων τους,στην καταγραφή τους και στην απόκτηση μιας ευρωπαϊκής ταυτότητας. Όσοι δεν την έχουν, στερούνται του δικαιώματος να βρεθούν και να μετακινηθούν και επομένως είναι αυτοί που παρανομούν με το να υπάρχουν. Η κρατική διαχείριση, όμως, ανάλογα με την ιστορική και κοινωνική συγκυρία και σε σύμπνοια πάντα με την αναπαραγωγή της ίδιας της πραγματικότητας, που τη νομιμοποιεί, ανακαλύπτει διαχωρισμούς και κατηγορίες ανάμεσα στους κατά τ’ άλλα «παράνομους», που φυσικά δρομολογούν και διαφορετικού τύπου συνεπαγόμενες διαχειρίσεις με διαφορετικά αποτελέσματα. Μέσα στην κυρίαρχη αφήγηση, λοιπόν, μια από τις βασικές διακρίσεις (νομικά αλλά και κοινωνικά στη συνέχεια) στην κατηγορία των λαθραίων είναι ανάμεσα σε πρόσφυγες και μετανάστες.
Εσκεμμένα στο δημόσιο λόγο προωθείται η διάκριση μεταναστών–προσφύγων, επιλέγοντας το υποκείμενο που αξίζει τη βοήθεια και την κρατική πρόνοια (Σύριοι μετανάστες) και στοχοποιώντας τους υπόλοιπους. Σαφώς,αυτή η διάκριση στην πράξη αποτυπώνεται σε διαφορετικού τύπου διαχειρίσεις (π.χ. πιο εύκολο πέρασμα των συνόρων για τους Σύριους και σκληρή καταστολή στους υπόλοιπους). Οι διαφορετικοί τύποι κρατικής διαχείρισης, βέβαια, πάντα τείνουν από κοινού στην κατά το δυνατόν ομαλότερη διατήρηση του υπάρχοντος.
Αναλύοντας τα κοινωνικά νοήματα της κρατικής διαχείρισης
Οι κρατικές απαντήσεις στο <<πρόβλημα>> (φράχτης στον Έβρο ,στρατόπεδα συγκέντρωσης, επαναπροωθήσεις στο Αιγαίο) διαχέουν ιδέες περί μόλυνσης. Ξεκινώντας από την πραγματικότητα της δημόσιας υγιεινής (που προφανώς και αποτέλεσε μια αντικειμενική συνθήκη σε διάφορα μέρη που στοιβάζονται χιλιάδες άνθρωποι χωρίς βασικές παροχές), παράγονται διαμεσολαβημένα κοινωνικά νοήματα ότι μετανάστης=βρωμιά, μίασμα. Προφανώς, λοιπόν, και προκύπτει η ανάγκη περιορισμού της μόλυνσης κάπου όπου να μην είναι ορατό από τις καπιταλιστικές μητροπόλεις ,οι οποίες πρέπει με κάθε τρόπονα ‘ναι «καθαρές και υγιείς», για να είναι ασφαλείς. Έτσι, τα αποκεντρωμένα, σχεδόν αόρατα, κρατικά κέντρα υποδοχής-φιλοξενίας αποτελούν το λογικό και επακόλουθο βήμα στην κρατική διαχείριση. Τα κοινωνικά νοήματα μπλέκονται και, καθώς διαμεσολαβούνται από το κράτος και τους νόμους του, όλα συνηγορούν στη νοητή κατασκευή ενός κινδύνου για τη δημόσια τάξη και ασφάλεια. Αυτός ο κίνδυνος βρίσκει πρόσωπο στο πρόσωπο του μετανάστη και της μετανάστριας.
Κράτος,μαφιόζοι-έμπορες,ντόπιο και διεθνές κεφάλαιο: Το ίδιο μαγαζί , το ίδιο πλιάτσικο.
Διαχείριση μιας κατάστασης είναι και η απουσία της.
Ο κύκλος της κρατικής διαχείρισης περιλαμβάνει πολλά κομμάτια που την κάνουν πολυεπίπεδη. Άλλοτε απουσιάζει (και εκεί αναλαμβάνει το παρακρατικό κομμάτι της εμπορίας ανθρώπων), άλλοτε είναι παρούσα (και αναλαμβάνει τη νόμιμη μεταφορά), ενώ άλλες φορές και τα δύο αυτά εναλλάσσονται ανάλογα τις συνθήκες και τα κρατικά συμφέροντα. Επίσης, είναι πολυεπίπεδη, γιατί σε χώρες υποδοχής(π.χ. Ελλάδα)παρατηρούνται πιο ολοκληρωτικές πρακτικές, ενώ στις χώρες που αποτελούν στόχο εγκατάστασης των μεταναστών εμφανίζονται πιο ανθρωπιστικές και ”ευαίσθητες” διαχειρίσεις. Οι χώρες υποδοχής με την υιοθέτηση σκληρής διαχείρισης-απώθησης των προσφύγων έχουν αναλάβει ν’ αναχαιτίσουν μεγάλο μέρος των ροών. Σ’ όλα της τα κομμάτια, όμως, και με τα διαφορετικά της επίπεδα η κρατική διαχείριση σαν όλον, πάντα κινείται έτσι ώστε να ελέγξει τα ανθρώπινα σώματα, να τα εκμεταλλευτεί οικονομικά και στην τελική να αναπαράγει σε ένα αχρονικό διηνεκές την ανθρώπινη καταπίεση.
Η βίαιη περίφραξη των συνόρων στην Ευρώπη-φρούριο
Η Μεσόγειος, εκτός από φυσικό εμπόδιο, νοείται πολιτικά ως διαχωρισμός ανάμεσα στην πολιτισμένη Δύση και την θεοκρατούμενη Ανατολή, ανάμεσα στη νεοφιλελεύθερη κατανόηση της ελευθερίας και τον ισλαμικό φανατισμό, ανάμεσα σ’ εμάς και τους άλλους.
Εδώ και πολλά χρόνια υπάρχει συντονισμένη σ ’όλα τα πεδία προσπάθεια υποτίμησης ανατολικών πρακτικών και ιδεολογιών και ανάδειξης του σύγχρονου δυτικού πολιτισμού ως προηγμένου, ελεύθερου, δημοκρατικού. Ένας κόσμος που οφείλουμε να προστατέψουμε με κάθε τρόπο. Έτσι, διατηρείται η κοινωνική συνοχή με τους όρους αυτού του πολιτισμού (ησυχία–τάξη–ασφάλεια). Ταυτόχρονα, η δυτική καπιταλιστική οικονομία έχει κι ένα πραγματικό οικονομικό κέρδος από τις μεταναστευτικές ροές είτε μέσω των δομών εγκλεισμού, που λειτουργούν με όρους επιχείρησης, είτε μέσω της μετατροπής των μεταναστών (άμεσης ή έμμεσης)σε φθηνό εργατικό δυναμικό.
Μιντιακά κόλπα και διαχειρίσεις
Το κυρίαρχο μιντιακό φάσμα διαχειρίζεται την είδηση και την προβολή της, για να δημιουργήσει ένα κλίμα σε κοινωνικό επίπεδο, το οποίο στην εκάστοτε κοινωνικοοικονομική συγκυρία θα προσφέρει μια σιωπηρή φανερή νομιμοποίηση στις επιταγές του κεφαλαίου και του κράτους του. Έτσι, ενώ αρχικά το θέμα των ροών και περιστατικά αστυνομικής βίας στην ελληνική επικράτεια συχνά αποσιωπούνταν και οι εικόνες εγκατάλειψης κι εξαθλίωσης ήταν πολύ «βαρύ» θέαμα για το κοινό, ξαφνικά, το ενδιαφέρον εκτοξεύεται στα ύψη. Όταν πια το ζήτημα είναι αναγκαστικά ορατό από παντού, αναλαμβάνουν τα ΜΜΕ ανάγοντας το ζήτημα σε θέαμα.
Η υπερπροβολή του ζητήματος γίνεται σε μοτίβο σίριαλ (ατομικές–οικογενειακές ιστορίες, συγκινητικά φορτισμένες εικόνες) έτσι, ώστε να προσαρμοστεί στα δεδομένα της σύγχρονης μιντιακής βιομηχανίας και, προφανώς, ν’ αυξήσει τα κέρδη τους. Δεν έχουμε, λοιπόν, εδώ να κάνουμε μ’ ένα κοινωνικοπολιτικό ζήτημα, που απαιτεί πολιτική ανάλυση και δράση, αλλά οι μετανάστες και οι μετανάστριες είναι τα νέα τηλεοπτικά «αντικείμενα» που φέρνουν συγκίνηση, και αξίζουν λίγες τηλεοπτικές ελεημοσύνες. Ο ανθρώπινος πόνος, δηλαδή ανάγεται στο επίπεδο του αισθητού (αισθητικοποίηση) και σ’ αυτό το πεδίο δε χωρά καμία κοινωνική-ταξική ανάλυση. Οι μετανάστες είναι ακόμα ένα δράμα για τα δελτία των 8. Αυτό συνοδεύεται από μια υποκριτική στάση, που συνοψίζεται στις ανθρωπιστικές παρεμβάσεις (ΜΚΟ, εκκλησία, κλπ) που φυσικά αποτελούν κομμάτι του μιντιακού πανηγυριού. Οι τελευταίες, βέβαια, συνδέονται με μεγαλύτερες μπίζνες και με κρατικές-ευρωπαϊκές επιδοτήσεις, αναλαμβάνοντας, τελικά, το ρόλο της κοινωνικής αποσυμπίεσης.
Εμείς,στεκόμαστε δίπλα με τις μετανάστριες και τους μετανάστες, ξεπερνώντας τους επίπλαστους διαχωρισμούς που μας επιβάλλονται, με όπλο μας την αυτοοργάνωση, την άμεση δράση και την έμπρακτη πολιτική αλληλεγγύη.
Αυτόνομο Σχήμα Ψυχολογίας★
Οκτώβρης, 2015
[:]