[:en]Εσύ το ήξερες ότι η πρακτική άσκηση (δεν) είναι μάθημα;[:]

[:en]- Τα ΄μαθες; Ξεκινήσαμε πρακτική και μάλιστα θα πληρωθούμε κιόλας.

– Αλήθεια; Γιατί εμείς δεν πήραμε φράγκο.

ΠΡΟΣΟΧΗ! Ο παραπάνω διάλογος δεν είναι αποκύημα της φαντασίας μας, αλλά αποτελεί μέρος της σκληρής φοιτητικής πραγματικότητας.

Το χειμερινό εξάμηνο 2015-2016 ανακοινώθηκε ότι η πρακτική άσκηση δε θα πληρωθεί, καθώς δεν ανανεώθηκαν οι συμβάσεις από το ΕΣΠΑ. Υπό το βάρος, όμως, της υποχρεωτικής πρακτικής -προκειμένου να ολοκληρωθεί ο κύκλος των σπουδών- πολλές φοιτήτριες αναγκάστηκαν να υπαχθούν στο καθεστώς της άμισθης εργασίας χωρίς να μπορούν να κάνουν διαφορετικά. Επιπλέον, η επιλογή πραγματοποιήθηκε με κλήρωση, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα να αφήσει εκτός της διαδικασίας ένα μεγάλο μέρος των φοιτητριών του τμήματος.

Το παραπάνω γεγονός αποτέλεσε αφορμή για να ξεκινήσει ένας κύκλος συζητήσεων γύρω από το συνολικό καθεστώς που διέπει την πρακτική άσκηση. Η αρχική μας πρόθεση ήταν να αποσπάσουμε περαιτέρω πληροφορίες για το λόγο αλλά και τον υπαίτιο για τη μη καταβολή των δεδουλευμένων των ατόμων που έκαναν πρακτική άσκηση κατά το χειμερινό εξάμηνο. Αν και ο αρχικός σκοπός κατά την επίσκεψή μας στο γραφείο πρακτικής δεν επετεύχθη, μάθαμε ότι η πρακτική άσκηση, σύμφωνα με τα λεγόμενα του υπεύθυνου, «είναι μάθημα και όχι εργασία» (sic). Θεωρείται ως κομμάτι της εκπαιδευτικής διαδικασίας και πιστώνονται για αυτή Διδακτικές Μονάδες (ECTS). Αν δούμε, όμως, την πρακτική άσκηση με τους πραγματικούς της όρους, αυτή δεν είναι τίποτε άλλο από κακοπληρωμένη-πολλές φορές άμισθη- εργασία. Κι αυτό, γιατί στις δομές πρακτικής άσκησης οποιοσδήποτε κι αν είναι ο εργοδότης (κράτος, ιδιώτης), καρπώνεται την υπεραξία του «προϊόντος» που παράγεται, αυξάνοντας τα κέρδη του και μειώνοντας τα έξοδα της εκάστοτε επιχείρησης, καθώς επωφελείται της δωρεάν παροχής υπηρεσιών. Οι φοιτητές/-τριες καλούνται, με άλλα λόγια, να αναλάβουν ίδια πόστα με τους/τις υπόλοιπους/-ες εργαζόμενους/-ενες, με τη διαφορά ότι οι μισθοί τους είναι μειωμένοι (ή ανύπαρκτοι) και τα ένσημα, που αποκτούν, επί της ουσίας δεν είναι ένσημα, αλλά υποχρεωτική ασφάλιση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ μόνο για την περίπτωση του ατυχήματος (Ν 3232/2004, άρθρο 15, παρ. 10).

Στην παραπάνω συνθήκη έρχεται να προστεθεί η αδυναμία εμπλοκής σε οποιαδήποτε εργασιακή διεκδίκηση (π.χ. σε περιπτώσεις αυθαιρεσιών ή ευρύτερων ζητημάτων στα πλαίσια της πρακτικής), αλλά κι η αδυναμία υποστήριξης της ύπαρξης του/της εργαζόμενου/-μένης, καθώς οι
«πρακτικάριοι» δεν μπορούν να συμμετέχουν στα σωματεία στους χώρους δουλείας τους και να αγωνιστούν ως «νόμιμα» μέλη μέσα απ’ αυτά. Παράλληλα, η εργασία που παράγεται δεν αξιολογείται με αυτόν τρόπο, αλλά υπάγεται σε ένα ιδιαίτερο καθεστώς και δεν συγκαταλέγεται στο βιογραφικό ως προϋπηρεσία με αποτέλεσμα, μετά το πέρας της πρακτικής, να μην μπορεί το άτομο να εγγραφεί στο ταμείο ανεργίας.

Ως επακόλουθο, ιδιαίτερα για το τμήμα της ψυχολογίας, παρατηρείται ότι η πρακτική άσκηση μας εθίζει στην εθελοντική εργασία, η οποία από τα πρώτα έτη θεωρείται απαραίτητη κι επιθυμητή, ώστε να μπορέσουμε να ενταχθούμε στην αγορά εργασίας με τους καλύτερους όρους (;). Οι διάφοροι οργανισμοί εκμεταλλευόμενοι τις ανθρώπινες ανάγκες και τον ψυχικό πόνο στήνουν παιχνίδια εκμετάλλευσης των εργαζομένων, τα οποία έρχονται να επικυρωθούν από κρατικούς νόμους. Στο όνομα κάποιου «ιερού σκοπού», οι εργαζόμενοι/-ες καλούνται να δουλέψουν εξαντλητικά ωράρια, πολλές φορές χωρίς αμοιβή. Η εργασία που όντως παράγουν οι εργαζόμενοι στις ΜΚΟ και στις λοιπές δομές και το εργασιακό καθεστώς, που επιβάλλεται, δημιουργούν συγχύσεις γύρω από το τι πραγματικά θεωρείται εργασία. Το χειρότερο είναι, όμως, ότι αυτή η συνθήκη δουλείας είναι κάτι που υφαίνεται εντέχνως ήδη από την ένταξη μας στο πανεπιστήμιο και μας ακολουθεί και μετά τη λήξη του προπτυχιακού. Η προϋπηρεσία για πολλά τμήματα, όπως και γι’ αυτό της ψυχολογίας, δεν είναι κάτι που έρχεται να δημιουργηθεί ως αποτέλεσμα έμμισθης σχέσης αλλά ως απότοκο «εθελοντικής δράσης», που αποτελεί αναγκαίο κακό (ή κατά άλλους καλό) για ένα «καλύτερο» βιογραφικό. Έτσι, η κουλτούρα του εθελοντισμού μέσα από αυτή τη «φυσικοποιημένη» διαδικασία ενσωματώνεται σε κάθε δυνάμει εργαζόμενο/-η στην ψυχική υγεία (και όχι μόνο), καλύπτοντας τα κενά του συστήματος και δίνοντας στον καθένα και την καθεμιά την εντύπωση ότι αυτό που κάνει είναι όντως εργασία.

ΚΑΝΕΝΑΣ ΚΑΙ ΚΑΜΙΑ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΣ/-Η ΝΑ ΜΗ ΜΕΝΕΙ ΑΠΛΗΡΩΤΟΣ-Η ΜΕ ΤΟ ΠΡΟΣΧΗΜΑ ΤΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ.

Η ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΗΤΑΝ ΚΑΙ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ

Αυτόνομο Σχήμα Ψυχολογίας
autonompsycho.espivblogs.net
autonomopsixologias@gmail.com[:]

Leave a Reply