[:en]Τι γνωρίζουμε για τον κοινωνικό αποκλεισμό;
Ο κοινωνικός αποκλεισμός εμφανίζεται ως φαινόμενο, με την περιθωριοποίηση ομάδων ή ατόμων από τη συμμετοχή σε διαδικασίες που συντελούνται εντός της κοινωνίας, εννοώντας τις δραστηριότητες εκείνες, που συνιστούν για κάποιον είτε δικαίωμα είτε ανάγκη. Ο κοινωνικός αποκλεισμός για μας δεν αφορά τόσο θεσμικές ή άλλες διαδικασίες, αλλά στόχος του είναι το κτίσιμο ιδεολογιών και βαθιών αντιλήψεων, που θέλουν τους καταπιεσμένους να είναι διαιρεμένοι . Σήμερα, σε ορισμένες μορφές του, ο κοινωνικός αποκλεισμός, μοιάζει να έχει αποκτήσει κοινωνική “νομιμοποίηση”, καθώς πατά πάνω σε ιδεολογίες που προμοτάρουν την ύπαρξη και de facto διαλογή των ανθρώπων ανάλογα με το φύλο, τη φυλή, την κοινωνική και οικονομική τάξη προσπαθώντας να κάνει διακριτά τα όρια της “φυσιολογικότητας” από κάθε τι που παρεκκλίνει από αυτή. Αυτή η διαλογή-διάσπαση, για μας, είναι κατά βάση ταξική.Ο κοινωνικός αποκλεισμός δηλαδή μάλλον είναι ένα φαινόμενο που αγγίζει συγκεκριμένα οικονομικά στρώματα. Καθόλου τυχαία…
Απτό παράδειγμα αποκλεισμού αποτελεί και η μη πρόσβαση στους χώρους του πανεπιστήμιου από άτομα με αναπηρία. Για το λόγο αυτό, η ομάδα προσβασιμότητας Α.Π.Θ αποφάσισε να κλιμακώσει τον αγώνα της με κατάληψη στο κτίριο διοίκησης, ώστε να ικανοποιηθούν τα δίκαια αιτήματά της για προσβάσιμο πανεπιστήμιο, καθώς σύμφωνα με καταγραφές της ίδιας της ομάδας υπάρχει σοβαρή έλλειψη σε υποδομές, όπως χαλασμένα αναβατώρια ή ανυπαρξία ράμπας σε κεντρικά αμφιθέατρα. Και η λίστα δε σταματά εδώ…Σαφώς δεν μπορούμε να μιλάμε για τυχαιότητα της μη πρόσβασης αλλά για αποτέλεσμα που απορρέει από συγκεκριμένες πολιτικές και δομές του συστήματος. Τα άτομα με αναπηρία έρχονται αντιμέτωπα καθημερινά με προβλήματα που για ορισμένες-ους, είναι εξασφαλισμένη καθημερινότητα. Το ζήτημα δεν είναι απλά το αίτημα για πρόσβαση και παρακολούθηση των μαθημάτων. Το ζήτημα έγγειται στο ότι καταστρατηγείται το δικαίωμα εισόδου σε χώρους του πανεπιστημίου, αλλά και σε χώρους εκτός αυτού, υπενθυμίζοντας για άλλη μια φορά πως η μετακίνηση είναι “πολυτέλεια” και δεν είναι για όλους, κάτι που αποτελεί και πάγια τακτική του συστήματος με διαφόρων ειδών αποκλεισμούς (πχ σίτιση). Όταν λοιπόν τα μη προσβάσιμα αμφιθέατρα έγιναν πεδίο παρέμβασης, οι “αγανακτισμένοι”, βαθιά μικροαστοί φοιτητές, υπερασπίστηκαν όπως (δεν) ήταν αναμενόμενο το “ιερό δικαίωμα” της παρακολούθησης και της ομάλης λειτουργίας των ακαδημαϊκών διαδικασιών τους. Είναι δίκαιο να συνεχίζουν να γίνονται μαθήματα σε μη προσβάσιμους χώρους και το φοιτητικό σώμα να ενισχύει τέτοιες ενέργειες αποκλεισμού; Για κάποιες-ους φοιτητές-τριες αποτελεί πάγιο αίτημα να μη διαταραχθεί καθόλου η ηρεμία του μαθήματος ακόμη κι αν αυτό κάθε φορά που γίνεται, κλείνει την πόρτα σε όσες δεν έχουν πρόσβαση.
Ψιλαφίζοντας την κοινωνική αναλγησία
Παραμένοντας στην εννοιολόγηση του σημερινού Ατόμου και της αντίληψής του, βγαίνοντας από την πόρτα του πανεπιστήμιου, τα συγχρονα υποκείμενα αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους σε μια ενιαία και αδιαίρετη κλίμακα ατομισμού, χωρίς να αντιλαμβανόμαστε ότι ο αποκλεισμός σε μικρή ή μεγάλη έκταση, είναι μόνιμη κατάσταση που βιώνουν οι οικονομικά καταπιεσμένοι-ες. Αναγνωρίζοντας την απουσία δομών και σχέσεων αλληλεγγύης, το κράτος βρίσκει πάτημα όχι μόνο να αποκλείει αλλά και να δολοφονεί. Το 2015 οι θάνατοι μεταναστών στις θάλασσες πολλαπλασιάστηκαν και υπερβαίνουν κατα πολύ τους 20.000. Η Μεσόγειος, αποτελεί τον τάφο χιλιάδων ανθρώπων που ψάχνουν χώρο και μέσα για την υλική τους αναπαραγωγή και επιβίωση. Αυτές οι εικόνες μεθοδευμένης εξόντωσης των μεταναστών, δεν τις αντιμετωπίζουμε ως ένα ευαίσθητο ”ανθρωπιστικό” ζήτημα.Αποτελεί μία μεθοδευμένη προσπάθεια από τη μεριά του κεφαλαίου να δημιουργήσει “κοινωνικά απόβλητα”, χρησιμοποιώντας τους μετανάστες ως φθηνά εργατικά χέρια, αν βέβαια καταφέρουν να επιβιώσουν από τις θάλασσες. Για την κυβέρνηση συριζα-αν.ελ, το ”μετεναστευτικό”,αποτελει ενα ακόμα ζήτημα διαχείρισης βάσει των ευρωπαικών πολιτικών που θέλουν ”καθαρές” κοινωνίες και ανθρώπους επιβάλλοντας ξενοφοβικές και ρατσιστικές αντιλήψεις.(..Θα υπάρξουν εκατομμύρια μετανάστες και χιλιάδες τζιχαντιστές που θα έρθουν στην Ευρώπη, αν καταρρεύσει οικονομικά η Ελλάδα..Ν. Κοτζιάς, υπουργός εξωτερικών, 6 Μάρτη*). Το ελληνικό κράτος και γενικά τα διακρατικά συμφέροντα, φαίνεται πως αδιαφορούν για τους μετανάστες και το κάλυτερο που μπορούν να κάνουν είναι να τους χρησιμοποιήσουν είτε ως μέσο απειλής (π.χ με βλακώδης αντι-μουσουλμανικές ρητορείες), είτε ως φθηνό εργατικό δυναμικό. Γι’ αυτό και ο χαμός τους στη Μεσόγειο, αντιμετωπίζεται είτε με ψευτο-ανθρωπισμό, είτε ως αναγκαίο κακό, ξεχνώντας βέβαια πως έδω συντελείται μιας πράξη μαζικής δολοφονίας, που δεν εγείρει καμία αντίδραση, αφού η ιδεολογίας της υποτίμησης γύρω από το πρόσωπο του μετανάστη είναι πολύ καλά εδραιωμένη.
Στις λογικές αυτές που όχι μόνο ανέχονται, αλλά προωθούν την υποτίμηση και απαξίωση των καταπιεσμένων, εμείς θα απαντάμε με συλλογικούς αγώνες και διεκδικήσεις, μακριά από ατομικά συμφέροντα και ευκαιριακές λογικές. Το δίκιο για μας το ορίζουν τα συλλογικά αιτήματα των αποκλεισμένων-καταπιεσμένων και όχι τα καπρίτσια που απορρέουν από λογικές βολέματος και αδιαφορίας. Αντιστεκόμαστε σε κάθε προσπάθεια αποκλεισμού και κάθε προσπάθεια υποτίμησης των ζωών μας. Στεκόμαστε αλληλέγγυοι-ες και φωνάζουμε μαζί με αυτούς που δεν μπορούν να σιτιστούν στη λέσχη, που δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση στο πανεπιστήμιο, που χάνονται στις θάλασσες επειδή ο καπιταλισμός χτίζει σάπιες γέφυρες αδιαφορίας, με αυτούς που είναι άνεργοι, επισφαλώς εργαζόμενες, που ζουν στην ανασφάλεια και στο φόβο, που βιώνουν την μισθωτή σκλαβιά.Είμαστε με αυτούς που παλεύουν ενάντια σε κάθε έμφυλη και ταξική ιεραρχία,καθώς αντιλαμβανόμαστε τους εαυτούς μας ως κομμάτι των αποκλεισμένων-καταπιεσμένων.
*περιοδικό sarajevo, κρατικός ρατσισμός, as usual, τεύχος 94
Αυτόνομο Σχήμα ★ Ψυχολογίας[:]